بازنمایی توسعه ی فرهنگی و دموکراتیزه شدن آن در برنامه ی چهارم توسعه ی جمهوری اسلامی ایران

این مطالعه با بررسی تعاریف موجود از مفهوم فرهنگ، نشان می دهد که تعاریف متفکرین از مفهوم ‏فرهنگ روندی کلی را از نگاه خاص گرایانه به فرهنگ ـ که این مفهوم را پدیده ای متعلق به ملل ‏غربی و طبقات فرهیخته ی آن می داند ـ به نگاهی دموکراتیک تر به فرهنگ تبدیل شده است. این ‏روند با تعاریف عام -که همه ی دستاوردهای مادی و معنوی بشر را فرهنگ می نامید- آغاز شده و ‏به سوی تعاریف تخصصی تر حرکت کرده است. سپس با اتخاذ تعریفی نسبتاً جامع از فرهنگ، به ‏تبیین فرهنگ و مکانیزم عمل آن در جامعه می پردازد.‏ در تبیین مکانیزم عمل فرهنگ در جامعه، مناسبات فرهنگی به دو بخش هسته ی فرهنگی مشترک ـ ‏شامل قواعد، منابع و حافظه ی جمعی ـ و کنش های اجتماعی تقسیم می شود و روابط متقابل این دو ‏بر هم در جوامع معاصر تشریح می گردد. در ادامه با توصیف انواع گونه های کنش اجتماعی که ‏منجر به تغییر در هسته ی فرهنگی مشترک می شود، مفهوم توسعه ی فرهنگی در جامعه تبیین ‏می گردد.‏ توسعه ی فرهنگی در این پژوهش با تجزیه به ابعاد تشکیل دهنده اش تعریف و سپس مولفه هایی ‏برای تشخیص آن معرفی می گردد. چارچوب طراحی شده برای توسعه ی فرهنگی در این پژوهش، ‏به توسعه ی فرهنگی به عنوان روشی دموکراتیک برای برساخته شدن هسته ی فرهنگی مشترک ‏می نگرد و نقش دولت و سازمان های رسمی را در آن، استفاده از ابزارهای سیستمی برای تسهیل ‏تغییرات فرهنگی زیست جهانی معرفی می کند.‏ در این پژوهش از روش تحلیل محتوای کیفی برای بررسی متن برنامه ی چهارم توسعه استفاده شده ‏است. با استفاده از این روش، مولفه های موجود به شاخص های عینی تر تبدیل و ذیل مقوله هایی ‏سازمان یافته اند. این بررسی نشان می دهد برنامه ی چهارم توسعه، فاقد یکی طرح منسجم نظری ‏برای توسعه ی فرهنگی کشور بوده و تنها به برخی از مولفه های توسعه ی فرهنگی توجه ناقص نشان ‏داده است. ‏